Partners

Inagro i.s.m. Proefstation voor de Groenteteelt, Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen en Universiteit Gent

Soort project

IWT

Duur

01/09/2009-01/02/2014

Contactpersoon PSKW

Joris Van Lommel

Korte inhoud

“Rand” is de belangrijkste fysiologische afwijking bij bladgroenten, waarbij necrose optreedt aan de bladranden. Meer specifiek vormt deze afwijking een continue bedreiging tijdens de teelt van sla en andijvie.

Bij de traditionele teelt van serresla (of “groene botersla”), slagen telers er nog redelijk goed in het randprobleem onder controle te houden, door hun rassenkeuze, watergiftstrategie en klimaatregeling. De door de telers toegepaste beheersingsstrategie voor rand bij kropsla is echter empirisch ontwikkeld, steunend op jarenlange praktijkervaring. Bij de omschakeling naar innovatieve teelttechnieken of -systemen blijken de traditionele beheersingsstrategieën veel minder of niet effectief te zijn. Dit is in extreme mate het geval bij de grondloze teelt van kropsla: de uitval door rand stijgt hierbij naar ongeveer 50%. Daarnaast bemoeilijkt rand de uitbreiding van alternatieve bladgewassen, die economisch noodzakelijk is voor de diversificatie van de bladgroentesector. Zowel bij krulandijvie als bij nieuwe slatypes, die geschikt zijn voor versnijderij (bijv. multileaf) blijken de traditionele maatregelen ontoereikend. Samenvattend kan gesteld worden dat rand een bedreiging vormt voor de toekomstige ontwikkelingen in de Vlaamse bladgroentesector en voor de economische duurzaamheid ervan.

Hoewel rand al decennia lang door de wetenschappelijke wereld bestudeerd wordt, werd er nog geen beredeneerde strategie ontwikkeld om rand te voorkomen. Diverse publicaties associëren rand met een calciumgebrek in jonge ontwikkelende bladeren, dat mogelijks veroorzaakt wordt door een gebrekkige transpiratie en/of een te hoge groeisnelheid. De beschikbare wetenschappelijke studies zijn echter vaak ontoereikend en bovendien is er nog weinig gekend over de onderliggende (eco)fysiologische processen, die uiteindelijk resulteren in necrose van de bladranden.

Het project TIPRELET – TIPburn PREvention of LEttuce Types had tot doel  deze wetenschappelijke hiaten in te vullen door een innovatieve benadering van de randproblematiek, waarbij het dynamisch gedrag van slaplanten als respons op hun omgeving centraal staat. Nieuwe of verbeterde onderzoekstechnieken werden aangewend. Voorbeelden hiervan zijn een model voor de inschatting van de transpiratie van kropsla en een online monitoringsysteem voor de groeisnelheid, ontwikkeld door de projectaanvrager, Inagro, en de universitaire onderzoekspartner UGent-PE (Labo Plantecologie) in opeenvolgende IWT-projecten. Ook de bepaling van bladverdampingsgradiënten via beeldanalyse werd voor deze studie toegepast. Voor de toepassing van hedendaagse technieken voor biochemische en anatomische studie werd beroep gedaan op de expertise van de universitaire partner UGent-Tb (Labo voor In Vitro Biologie en Tuinbouw).

Om tot een praktijkgerichte oplossing voor de randproblemen te komen, werden diverse experimenten aangelegd in de drie belangrijkste proefcentra in Vlaanderen met expertise in bladgroenten: Inagro, PCG en PSKW, resp. in West-, Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Hierbij werd aan de hand van een nauwgezette visuele beoordeling van rand een precieze identificatie van de verschillende randtypes gemaakt. Daarnaast werden enkele commercieel inzetbare biosensoren, zoals bladdikte- en stengeldiametersensoren, op de planten geïnstalleerd om het gedrag van de planten op mogelijke alternatieve teeltstrategieën te onderzoeken. Op die manier kon bepaald worden welke factoren, zowel in het blad- als in het wortelmilieu, een belangrijke invloed hebben op de ontwikkeling van rand.

Finaal wordt op basis van de nieuw verworven kennis betreffende het proces van randontwikkeling en de beïnvloedende factoren een strategie uitgewerkt, geoptimaliseerd en gevalideerd voor beredeneerde preventie van rand. Deze strategie moet toelaten in de toekomst rand tegen te gaan bij verschillende soorten bladgewassen, en in verschillende teeltwijzen.